ND Filters en sluitertijden

Deze toepassing is zeer geschikt om drukke toeristische locaties vast te leggen. Het gebruik van ND filters kan een drukke en chaotische scene op deze manier surrealistisch over doen komen.

Maar hoe gebruik je nou deze ND-filters voor lange belichtingen? Helaas is hier geen gouden regel voor en je zult iedere keer een nieuwe afweging moeten maken. Het juiste filter hangt af van de sluitertijd die je wilt bereiken, de lichtomstandigheden op het moment dat je je foto neemt en je camera instellingen zoals diafragma en ISO waarde.

Een van de eerste afwegingen die je moet maken is de zogenaamde diffractie-limiet van je lens. Alle lenzen hebben een bepaalde maximum diafragma waarde waarbij de lens op zijn scherpst is. Het diafragma voorbij dit punt instellen betekend dat je niet meer de maximale scherpte bereikt. Voor de meeste lenzen ligt deze diffractie limiet rond de f9 tot f11. Als je je lens rond deze waarde gebruikt ben je dus verzekerd van een zo scherp mogelijk beeld. Daarnaast moet je je camera instellen op de basis ISO waarde van je camera. Sommige modellen hebben een extended ISO range waarbij je bijvoorbeeld tot ISO 80 (of nog lager) kan gaan. Als je een extended ISO waarde instelt op je camera verminder je het dynamisch bereik van je camera. Je kan dus beter op je basis ISO waarde fotograferen.

Nu we weten welke diafragma en welke ISO we kunnen gebruiken, gaan we ons richten op de sluitertijden. Als eerste gaan we bepalen welke sluitertijd we nodig hebben. Dit hangt voornamelijk af van het artistieke effect dat we willen gebruiken. Als voorbeeld hanteren ik even een extreme situatie waarin we ons zouden kunnen bevinden.

We zijn op een zonnig strand en we willen een foto maken waarbij de golven vervaagd tegen de rotsen breken. Volgens de “Sunny 16″regel zou onze basis belichting dan als volgt zijn: f16 – ISO 100 – 1/125 sec. Als we hiervan een afgeleide gebruiken omdat we rond onze diffractie limiet willen zitten hebben we op f11 – ISO 100 – 1/250 sec nodig.

We hebben zo maximale scherpte (diafragma), maximaal dynamisch bereik (ISO) en de minste ruis (ISO). Maar de 1/250 sec is bij lange na niet geschikt om het water te vervagen. We moeten dan minimaal rond de 2 sec uitkomen om deze vervaging te krijgen.

Welke ND filter hebben we dus nodig om van 1/250 sec, naar de 2 sec te gaan? We gaan dus berekenen hoeveel stops (EV’s of f-stops) er tussen deze twee belichtingen zitten.

Zoals in bovenstaande tabel laat zien, hebben we een 9-stops ND filter nodig voor 2 sec vervaging. Of voor een extra versteking van dit effect hebben we bij 4 sec een 10-stops ND filter nodig. We hebben dus een betrekkelijk zwaar filter nodig voor lange belichtingen op een zonnig strand.

Ieder filter producent geeft zijn filters andere benamingen om zijn sterkte aan te duiden. Het is dus belangrijk dat je weet wat ieder label betekend. Sirui gebruikt bijvoorbeeld de ND32x markering op zijn filters. Dat betekend dat bij gebruik van een ND32x filter je sluitertijd 32 maal langer wordt

Laten we ons vorige voorbeeld even gebruiken in combinatie met de label hier boven.

Om van 1/250 sec naar 4 sec te gaan hebben we een ND1000 filter nodig. Van 125 sec naar 4 sec is namelijk 1000 maal de oorspronkelijke belichting van 1/250 sec. Een filter kan echter ook gelabeld worden met zijn zogenaamde optische dichtheid. (Bijvoorbeeld 0.6 / 1.2 / 2.7 ect.).

In ieder gevaldeel je simpelweg dit getal door 0.3. Het resultaat van deze deling geeft aan hoeveel f-stops verschil dat filter geeft. Dit zie je nogmaals in onderstaande tabel.

Nu we de benaming van de ND filters ontrafeld hebben kunnen we bekijken welke sluitertijden er allemaal mogelijk zijn. In onderstaande tabel zien we alle mogelijkheden, gebaseerd op je ORGINELE ONGEFILTERDE INSTELLINGEN

Natuurlijk hoef je niet gelijk er op uit om een ND256X te kopen als je al een ND32X en een ND8X hebt liggen. Deze twee filters samen gebruiken geeft hetzelfde effect als een ND256X filter. Met andere woorden, je kan ze samen gebruiken waarbij het effect cumulatief werkt. Je 5 f-stops ND32X filter plus je 3 f-stops ND8X filter, geeft je 8 f-stops in totaal.

Via de andere reken methode kom je op 8 X 32 = ND256X. Je zou willen dat de verschillende fabrikanten eens om de tafel gingen zitten om één standaard af te spreken.

Let wel op dat je bij het combineren van met name de schroef filters geen vignettering krijgt. Dit kan met name gebeuren bij extreme groothoek lenzen waarbij de kijkhoek zo groot is dat de metalen ting van je filter net binnen deze hoek komt te vallen. Ultra smalle filters kunnen hier uitkomst bij bieden.

Enkhuizen 10 stops ND filter sluitertijd 60 sec

ND filters kopen

Welke filter is nu het beste om te kopen? Zoals je wellicht al gezien hebt zijn er zoveel mogelijkheden en situaties te bedenken dat daar geen goed antwoord op gegeven kan worden. Je basis sluitertijd, je gewenste resultaat en je eigen camera variëren allemaal. Sommige fotografen kiezen er voor om een zogenaamd variabel ND filter aan te schaffen. Door te draaien aan dit filter verander je de kracht van dit filter. Aangezien dat ik zelf het 100 en 150 mm systeem van NISI gebruik heb ik hier geen ervaringen mee.

Als basis set zou ik beginnen met een combi van twee filters. Een ND8X en een ND64X geven je een mooie spreiding van 3, 6 en gecombineerd 9 stops. JE krijgt dan eigenlijk 3 filters voor de prijs van 2. De flexibiliteit die je hierdoor krijgt kan goed van pas komen.

Nog een tip:

Als je een Android gebruiker bent kan je een handige app downloaden uit de Google store, namelijk de ND Filter Calc (DSLR), hier zit oog gelijk een handige timer in. Als je dit niet zit zitten kan je deze ND Filters Sluitertijd Tabel natuurlijk printen en in je tas steken.

Met deze lange belichtingstijden die nu binnen handbereik liggen zijn de mogelijkheden alleen nog maar beperkt door je eigen creativiteit. Er zijn zoveel verschillende dingen die je hier nu mee kan doen. En dat beperkt zich niet alleen tot wolken, rivieren, zee, licht en mensen. Denk ook eens aan schilderen met licht (light- painting), dit is een techniek waarbij je met licht een tekening maakt in je foto. Je kent waarschijnlijk het tekenen van letters met sterretjes wel, de persoon vervaagt, maar de letters blijven zichtbaar. Maar je kan ook delen van je scene oplichten door deze in te kleuren met een sterke zaklamp.

Veel succes….